Các phương pháp nghiên cứu tâm lý học

Phương pháp nghiên cứu tâm lý học hiểu được bản chất nhận thức với tư cách là một khoa học, tâm lý học xã hội cố gắng giải thích, dự đoán, cải biến, và sau cùng hoàn thiện cuộc sống.

Phương pháp quan sát

Quan sát là một loại tri giác có chủ định, nhằm xác định các đặc điểm của đối tượng qua nhưng biểu hiện như hành động, cử chỉ, điệu bộ, lời nói.

Ví dụ về các phương pháp nghiên cứu tâm lý: Nghiên cứu hứng thú học tập của học sinh thông qua quan sát các biểu hiện bên ngoài. Sự đúng giờ khi đi học, chuẩn bị bài trước khi lên lớp, tích cực tham gia trong xây dựng bài, tiếp thu tri thức mới…

Quan sát tâm lý giúp chúng ta từ việc quan sát các biểu hiện tâm lý bên ngoài của con người rút ra những đặc điểm và quy luật tâm lý bên trong con người của họ. Trong tâm lý học sử dụng 2 hình thức quan sát sau: quan sát khách quan và tự quan sát

Phương pháp thực nghiệm

Thực nghiệm là quá trình tác động vào đối tượng một cách chủ động, trong những điều kiện đã được khống chế, để gây ra ở đối tượng những biểu hiện nhân quả, tính quy luật, cơ cấu, cơ chế của chúng.

Có một số loại thực nghiệm sau:

– Thực nghiệm trong phòng thí nghiệm

– Thực nghiệm tự nhiên.

Phương pháp trắc nghiệm

Đây là một hình thức thực nghiệm đặc biệt dùng để chuẩn đoán tâm lý đã được chuẩn hóa trên một số lượng đủ người tiêu biểu.

Test trọn bộ gồm 4 phần:

– Văn bản test.

– Hướng dẫn đánh giá.

– Bản chuẩn hóa.

Phương pháp nghiên cứu sản phẩm lao động

Phương pháp nghiên cứu sản phẩm lao động dựa vào các sản phẩm vật chất và tinh thần của đối tượng để nghiên cứu các chức năng tâm lý của họ vì trong sản phẩm đó chứa đựng một số dấu vết tâm lý, nhân cách của chính đối tượng.

Sản phẩm lao động là kết quả của quá trình vận động, hoạt động của chủ thể, thông qua sản phẩm này, nhà nghiên cứu sẽ phát hiện được những đặc điểm tâm lý phổ biến hoặc chủ yếu của họ vì đặc điểm tâm lý được hình thành và thể hiện qua và bằng hoạt động.

Phương pháp đàm thoại

Đó là cách đặt những câu hỏi cho đối tượng và dựa vào trả lời của họ để thu thập thêm những thông tin cần thiết. Việc tiến hành các cuộc đàm thoại sẽ giúp các nhà nghiên cứu tìm hiểu những thông tin xác thực và có độ tin cậy cao nhưng cần phải có kỹ thuật nhất định. Quá trình đàm thoại sẽ tiến hành có nhiều giá trị khi nó được tiến hành trong những trạng thái tâm lý phù hợp của nghiệm thể với các yêu cầu khác.

Tuy nhiên, nhà nghiên cứu cũng cần chuẩn bị trước các nội dung cần tìm hiểu, cần trò chuyện và những phương án thay thế.

Phương pháp điều tra

Là phương pháp dùng một số câu hỏi nhất loại đặt ra cho một số đối tượng nghiên cứu nhằm thu thập ý kiến chủ quan của họ về một số vấn đề nào đó, có thể trả lời hay trả lời bằng miệng và được ghi lại.

Phương pháp điều tra được phát huy nhiều trong trường hợp thăm dò nhận thức, thái độ chung của cộng đồng với một vấn đề nào đó.

Nghiên cứu trường hợp điển hình

Là phương pháp tìm hiểu sâu rộng một cá nhân hoặc một nhóm rất ít người.

Theo phương pháp pháp này nhà tâm lý thường được thực hiện một trắc nghiệm tâm lý, trong đó nhà tâm lý sử dụng một loạt các câu hỏi được soạn thảo cẩn thận để tìm hiểu sâu sắc cá tính của đối tượng nghiên cứu.

Nghiên cứu tương quan

Là phương pháp nghiên cứu mối tương quan giữa hai hành vi hoặc giữa các phản ứng đối với hai câu hỏi nêu trong bảng lục vấn. Nhưng phương pháp này cũng có một nhược điểm khó giải thích bản chất liên hệ nhân quả.

Ví dụ về các phương pháp nghiên cứu tâm lý

Hạt bụi rơi lên bàn tay không đủ gây nên cảm giác xúc giác

Đèn pha chiếu thẳng vào mắt khiến ta mất cảm giác nhìn tức thời lúc đó

Khi ăn thức ăn cay nồng trong thời tiết lạnh thì con người cảm thấy ấm áp hơn

Tham khảo:

Giáo trình phương pháp nghiên cứu tâm lý học pdf

Các phương pháp nghiên cứu tâm lý trẻ em

Phương pháp nghiên cứu tâm lý học quản lý

Phương pháp phỏng vấn trong tâm lý học

Phương pháp luận và hệ phương pháp nghiên cứu tâm lý học

Phương pháp thực nghiệm trong tâm lý học trẻ em